Turkish abstract

Introduction

Nöroendoskopik üçüncü ventrikülostomi,   hidrosefali  tedavisinde başarı ile kullanılan,  morbiditesi düşük, başarı oranı yüksek bir tekniktir. Üçüncü ventrikül tavanına açılan şantın fonksiyonel olup olmaması tedavinin etkinliğini için önemlidir ¹.  Faz kontrast – magnetik rezonans (FK-MRG)  tekniği beyin omurilik sıvısı (BOS)  akımı ve BOSakım yolu hakkında invaziv işleme  gerekduymadan bilgiler vermektedir ². Biz  bu olgu sunumu ile  nöroendoskopik üçüncü ventrikülostomi olmuş bir hastanın ventrikülostomisinin fonksiyonel olup olmadığını FK-MRG yöntemi ile yapılan değerlendirmeyi  ve bulgularını sunmayı amaçladık.

Case Report

Otuz iki yaşında baş ağrısı şikayeti  ve eski nöroendoskopik üçüncü ventrikülostomili erkek hasta  bölümümüze  baş vurdu.  BOS akımının kantitatif olarak değerlendirilmesi bölümümüzde bulunan 1,5 Tesla MR cihazında (Magnetom Avanto, Siemens), standart ‘head coil’ kullanılarak 2D Q FLOW faz kontrast MR anjiografi tekniği ile aksiyal planda elde edilen görüntüler üzerinden yapılmıştır. FK-MRG çekim süresi yaklaşık olarak 5 dk kadardı. Öncelikle orta hattan sagittal, koronal ve aksiyel T1A öncü görüntüler elde edilmiştir. Daha sonra sagittal plan üzerinden serebral akudukta dik olacak şekilde alınan yarı aksiyal planda ‘ortalama modulus’, ‘magnitude of complex difference’ ve ‘directional phase difference’ imajlar elde edilmiştir. Aksiyel planda görüntüler için TR: 31,25 msn, TE: 8,06 msn, kesit kalınlığı 5,5 mm, NSA:1, FOV:16x10 cm, matriks 128x256, sapma açısı 10 derece olan, kalp hızına göre 14-30 arasında değişen kardiyak fazda kesitler elde edilmiştir. Kardiyak tetikleme parmak pletismograf ile prospektif olarak yapılmıştır. Akım duyarlılığı (Venc) 20 cm/sn olarak belirlenmiştir. Kaudokranial yöndeki akım negatif, kraniokaudal yöndeki akım ise pozitif olarak belirlenmiştir.

Sagittal T2A ağırlıklı görüntüde,  üçüncü ventrikül tabanında ventrikülostomiye ait defekt ve bu defektin açık olduğu izlenmiştir (Şekil 1a).

Şekil 1A Hastanın sagital plan üzerinden serebral akuadukta dik olacak şekilde alınan yarı aksiyal planda ‘ortalama modulus’, ‘magnitude of complex difference’ ve ‘directional phase difference’ imajlar elde edilmiştir.

Sagittal FK- MRG’de üçüncü ventriküle doğru devamlı sistolde ve diastolde filiform (lif şeklinde) tarzda akım sinyali izlenmiştir  (Şekil 1b).

Şekil 1B Hastanın sagital plan üzerinden serebral akuadukta dik olacak şekilde alınan yarı aksiyal planda ‘ortalama modulus’, ‘magnitude of complex difference’ ve ‘directional phase difference’ imajlar elde edilmiştir.

Hastanın sagittal plan üzerinden serebral akuadukta dik olacak şekilde alınan yarı aksiyal planda ‘ortalama modulus’, ‘magnitude of complex difference’ ve ‘directional phase difference’ imajlar elde edilmiştir. Bu görüntülerde serebral akuadukta ölçümler yapılmış olup Tablo 1’deki değerler elde edilmiş ve litarütüre göre normal stroke volüm elde edilmiştir.

Tablo 1 Serebral akuadukta ölçümler yapılmış olup tablo 1’deki değerler elde edilmiştir.

Discussion

Nöroendoskopik üçüncü ventrikülostomi  pulsatil çift yönlü BOS hareketinin tekrar kazanılmasını sağlar. Hastamızdan elde ettiğimiz  görüntülerde serebral akuadukta ölçümler yapılmış olup Tablo 1’deki değerler elde edilmiş ve litaratüre göre normal stroke volüm elde edilmiştir¹. Buna ek olarak, FK-MRG,  nöroendoskopik üçüncü ventrikülostomide stroke volüm ölçümü ve ventrikülostomi hakkında fonksiyonel bilgi sağlar 1. Ünal  ve ark. yapmış olduğu çalışmada stroke volümün (peak velocity) normal değerlerini erkeklerde 6.35 ± 2.46 cm/sn kadınlarda ise  5.39 ± 2.44  olarak bulmuşlardır ². Ventrikülostomideki azalmış akım veya akım yokluğu FK-MRG ile tespit edilebilir ³. FK-MRG ile nöroendoskopik üçüncü ventrikülostominin  açık olup olmadığı, ventrikülostomide akım sinyalinin olup olmadığı ve cerrahi komplikasyonların varlığı ortaya konulabilir ⁴. Nöroendoskopik üçüncü ventrikülostomi sonrası ventrikül boyutlarının düzelmesi  hemen olmaz. İşlem sonrası değerlendirmede MR bu yönden önem arz eder. Bu olgularda 3. ventrikül tabanında BOS akışının gösterilmesi önemlidir. Konvansiyonel MR da bu signal void olarak izlenir ⁵. FK-MR görüntüleme ile aquaduktus sylvii'de BOS geçişinin olup olmadığı, akımın yönü ve BOS akımının debisi hesaplanabilir ³.

References

1. Bargallo´ N, et al. Functional analysis of third ventriculostomy patency by quantification of CSF stroke volume by using cine phase-contrast MR imaging. AJNR Am J Neuroradiol. 2005;26:2514-21.
2. Ünal Ö, et al. Cine phase-contrast MRI evaluation of normal aqueductal cerebrospinal fluid flow according to sex and age. Diagn Interv Radiol. 2009; 15:227-31.
3. Fukuhara T, et al. Third ventriculostomy patency: comparison of findings at cine phase-contrast MR imaging and at direct exploration. AJNR Am J Neuroradiol. 1999;20:1560-6.
4. Stivaros SM, et al. Endoscopic third ventriculostomy: predicting outcome with phase-contrast MR imaging. Radiology. 2009;252: 825-32.
5. Fritsch MJ, Kienke S, Mehdorn HM.Endoscopic aqueductoplasty: stent or not to stent? Childs Nerv Syst. 2004;20: 137-42.

Information Presentation

34.Ulusal Radyoloji Kongresi 2013 Antalya